april 2021 – Beerndx

The Holy Spiritus

We werden getipt over The Holy Spiritus. Brouwers met een mooi verhaal, dito locatie en bijzondere dranken. We moesten hen zeker eens bezoeken, aldus de tipgever.
Heel eerlijk, in eerste instantie waren we wat sceptisch. Bij The Holy Spiritus maken ze namelijk geen bier, maar cider, mede, gin, vodka, distillaten én likeuren. Maar aangezien steeds meer cafés cider op de bierkaart hebben staan en ze gin maken met IPA en pils waren we om, hier moesten we wel een bezoek aan brengen. Al was het maar om de locatie waar het gebrouwen wordt.

Vandaar de naam..

De website deed al vermoeden, maar The Holy Spiritus brouwt in een voormalige kerk! Waar menig stad of dorp hun kerk verbouwd tot appartementen, huisartsenpost of bibliotheek, hebben ze er in Sint Jansteen een brouwerij van gemaakt. Brouwers Tom en Goderic waren op zoek naar een locatie met karakter en dat is de voormalige kerk van Sint Jansteen geworden. Alleen al het koopproces van de kerk is een verhaal op zich, maar dat kun je ze persoonlijk vragen bij een bezoek aan The Holy Spiritus.
De verhuizing naar een grotere locatie was niet zomaar een stap overigens, want de vorige locatie was namelijk de keuken van Tom. Al snel nam de bekendheid en vraag naar onze producten toe. Op een gegeven moment kwamen er ook aanvragen van 10.000 liter en toen werd de keuken snel te klein. Met deze brouwlocatie is er van ruimtegebrek geen sprake meer en is het meteen een iconische locatie voor bezoekers.

De deur staat er letterlijk en figuurlijk voor je open

Waarom cider?

Tom en Goderic zijn trouwe bezoekers van Keltische festivals zoals bijvoorbeeld het Castle Fest in Lisse. Op een dergelijk festival waan je je als bezoeker weer in de tijd van de middeleeuwen en daarbij wordt ook gedronken wat in die tijd gebruikelijk was, namelijk cider en mede. Uiteraard niet uit een glas, maar uit een pul of hoorn. Goderic: “Het oogsten van graan om bier te maken was in die tijd nog heel tijdrovend en kostbaar, met appels die rijp van de bomen waren gevallen was het veel gemakkelijker om cider te maken. Omdat het op de festivals veel gedronken werd zijn wij het zelf ook gaan brouwen uit interesse. Vrienden en kennissen vroegen er steeds vaker naar en zo is de hobby steeds meer uitgegroeid tot een bedrijf.”

Een goede ciderbrouwer is eigenlijk een beetje lui, rijpe appels vallen vanzelf op de grond..
Tom Genbrugge

Wat is cider en wat is mede?

Tom: ”Cider is een drank gemaakt van appels. De appels vermalen wij tot pulp en deze laten wij fermenteren/vergisten. Na een bepaalde periode wordt het vrijgekomen sap gescheiden van de pulp en dit sap fermenteert verder naar cider. Ook de pulp fermenteert verder en wordt in een later stadium gedistilleerd en op een houten vat gezet om zo tot een zacht en heerlijk appeldistillaat te komen die zich gerust naast een Franse Calvados laat zetten.
En mede? “Mede ook wel mead genoemd is een honingwijn wat al duizenden jaren wordt gemaakt door honing samen met water en andere smaken op te warmen. Je kunt door andere smaken hieraan toe te voegen ontzettend veel variaties hierop maken, zo hebben we bijvoorbeeld ook mede met walnoot en met cactus”

Tom met mede, een hoorn vol zorgt voor een goede nachtrust

Toekomst cider

Cider is een populaire drank in het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, India, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. In Nederland zagen we het tot een aantal jaar geleden nog voornamelijk in Ierse pubs waar naast de Guiness ook Magners werd geschonken. Dat Heineken met Apple Bandit de weg vrij maakt voor cider is voor Tom en Goderic zeker welkom. “Ze geven wat meer bekendheid aan cider en dat is goed voor ons, we zien steeds meer plekken met cider op de kaart en dat biedt perspectief voor ons. Cider mag wat ons betreft meer en meer op de kaart. Hier in de regio hebben we een groeiend aantal verkooppunten en ook online gaat het over heel Nederland en België. Gelukkig ontdekken steeds meer mensen hoe mooi en lekker cider kan zijn.”
Dat laatste hoef je Syrco Bakker, chefkok bij restaurant Pure C overigens niet te vertellen. Die heeft de Zeeuwse cider Brut van The Holy Spiritus gebruikt als aperitief samen met andere typisch Zeeuwse smaakmakers.

Gin met bier

Bij The Holy Spiritus werken ze graag met lokale leveranciers, zo ook met de Zeeuwse bierbrouwer Vermeersen in Hulst. Doordat festivals niet konden doorgaan en er al wel bier geproduceerd was hebben Tom en Goderic het mogen gebruiken om het bier een tweede leven te geven. Ze hebben het bier gebruikt om er een heerlijke gin van te maken. Dit is overigens niet hun enige samenwerking met brouwers want ook met Dutch Bargain hebben ze een gin gemaakt genaamd Dijk45.

Ginhulst en Dijk45, gin gemaakt van bier

Trotse en gastvrije brouwers

In gesprek met de brouwers blijkt uit alles dat ze passie voor hun producten en voor de regio hebben. Ze denken bij elke stap na hoe het beter en hoe het Zeeuwser kan, waar mogelijk is elke schakel in hun keten Zeeuws. Niet voor niets mogen ze daarom ook het keurmerk Zeker Zeeuws dragen.
Het mooie aan een gesprek met Tom en Goderic is dat ze erg gastvrij zijn, ze vertellen in geuren en kleuren en laten je ook genoeg proeven. Wanneer je op bezoek gaat plan dan wel ruim de tijd in, want met een uurtje red je het niet… gelukkig.

Jaap Mulders

Bierglazen

In alle soorten heb je ze. Bieren? Ja, die ook. Maar we hebben het over de glazen waaruit je ze kunt drinken. Waarom zijn er eigenlijk zoveel? Is het een prestigekwestie van de brouwer? Of zitten er meerdere aspecten aan vast? Welk glas zou jij bijvoorbeeld kiezen voor een ‘whisky infused’ bier?

,,Wil je er een glas bij?” ,,Nee, dank je. Het zit al in glas.” Een heerlijke dooddoener en voornamelijk te horen bij iemand thuis als er een pilsje uit een kratje wordt aangeboden. In ieder geval geen speciaalbier. Niets mis met het drinken uit een flesje, maar het is nu eenmaal zo dat bij bepaalde bieren een bierglas bijdraagt aan het drinkgenot. En dan is de vorm nu eenmaal belangrijk.

Veel bier in een keer in je glas

Persoonlijke voorkeur speelt bij de keuze voor een bierglas een grote rol. Niet voor niets vragen ze in het café in wat voor soort glas jij je pilsje wilt. Een vaasje, een fluitje of soms ook een glas op een voet. Welk glas ligt bijvoorbeeld het best in je hand? Op andere momenten heb je gewoon zin in bier, veel bier in een keer in je glas. Zonder dat je er maar al te vaak voor naar de bar moet om weer te bestellen. Maar om dan maar meteen een gigantische glazen ‘emmer’ te nemen is ook zo wat. Een beetje beschaafd beginnen en dan zien we wel verder. Bij speciaalbieren heb je vaak weinig te kiezen; dan bepaalt de brouwerij.

Als we kijken naar de oorsprong van bier en hoe dit werd gedronken, dan zijn we afhankelijk van archeologische opgravingen, tekeningen en teksten. Zo weten we dat er al ruim 6500 jaar bier wordt gedronken en in die tijd zijn er al een hoop verschillende glazen te bewonderen geweest. Glazen die nu nog gebruikt worden. We zullen er een paar bespreken, zoals daar zijn: de bierpul, de bokaal, de kelk, de jonker, het fluitje, het koetsiersglas, de stiefel, de ribbel, het pintglas, het vaasje, het tulpglas en het voetglas.

Van pullen tot hoorns

Een bierpul is drinkgerei met handvaten gemaakt van aardewerk, meestal gedecoreerd. Sommige exemplaren hadden een deksel. Later werden de pullen van metaal en nog later van glas vervaardigd. Als je vandaag de dag uit een pul zou willen drinken, dan volstaat het uitgieten van een regulier flesje bier niet. De gebruikelijke maten variëren namelijk van halve, hele tot wel twee liter varianten: vandaar de oorspronkelijke naam bierkan. Glazen bierpullen zie je tegenwoordig nog gebruikt worden op evenementen als Oktoberfest.

De bokaal is een grote drinkbeker en lijkt op een kelk; het glas heeft een brede bolvorm en staat op een steel met voet. Het wordt vaak gebruikt voor sterkere bieren.

Een jonker heeft een inhoud van 30 of 50 cl en is recht en hoog. Het wordt vooral gebruikt voor pils en niet voor speciaalbieren met een hoger alcoholpercentage. De versie van 20 cl is smaller en die noemen we dan weer een fluitje.

Het koetsiersglas heeft een bolle onderkant en werd met een houten onderkant aan de koets bevestigd, zodat het koetsiers in staat stelde om te drinken én op hun bok te blijven zitten. Heden ten dage is het vooral bekend om de bieren van Pauwel Kwak in te schenken, met een los houten bouwwerk eromheen. Het principe van de koetsiersglas is net als die van een stiefel (ook bekend als laarsglas). Zodra er lucht in de bol (of in het geval van de stiefel: het uitstekend stuk van de laars) komt, dan is de kans groot dat de laatste resten de drinker verrassen. Het vereist kunde en ervaring om dan niet nat te worden. Het glas dat bij het bier ‘La corne du bois des pendus’ hoort, staat ook in een houten houder, maar is hoornvormig.

Van ribbels tot tulpen

Het ribbelglas is uitermate populair in België, denk maar aan glazen met de opdruk van biermerken Maes en Jupiler. Er zou veel minder lichaamswarmte overgaan van de hand naar de tapvariant van het bier. De vorm (hoog, smal en recht) blijkt voor een pilsener ook perfect te zijn als het gaat om schuimvorming. Bij een brede opening van het glas komt bij een dergelijk bier de kraag teleurstellend uit de bus. Zulke glazen zijn dus echt voor de speciaalbieren bestemd.

Het vaasje (ook wel Amsterdammertje, Rotterdammer, emmer of boerke) blijkt in Nederland erg populair. Het glas loopt ribbelvrij van beneden naar boven naar buiten af. Het wordt voor pilseners gebruikt en bestaat in de maten 23 cl, 25 cl, 30 cl en 33 cl. In Limburg wordt het glas overigens een rendsje genoemd, naar het goudkleurige randje dat vaak bij deze glazen gebruikt wordt.

Het pintglas kom je vaak tegen bij Ierse en Engelse pubs in een hele (Brits: 568 ml, en Amerikaans: 473 ml) of halve formaat. Ook een derde en twee derde pintglazen (schoeners) bestaan. Sommige pintglazen hebben een welving, een bobbel, origineel bedoeld om het breken tijdens het stapelen tegen te gaan. Ook heeft het tulpvormige pintglas een enorme vlucht genomen, kijk maar naar de huidige glazen van Guinness en Kilkenny.

Bij een voetglas hanteert men ook het principe: zolang we het glas zelf niet hoeven aan te raken, dan beïnvloedt onze lichaamstemperatuur de inhoud niet. De vraag blijft dan wel: wie houdt bij een dergelijk glas inderdaad alleen de voet vast? Bij speciaalbier is dat in ieder geval minder erg dan bij pilseners.

Diep in het glaasje kijken

Té diep in het glaasje kijken heeft een negatieve bijklank. Diep in het glaasje kijken klinkt minder bezopen, maar waarom zou je het doen? Nou, kenners weten dat bij een origineel Duvelglas een goede reden is om juist dát te doen. Onderin het glas valt namelijk een op de bodem gegraveerde letter ‘D’ te ontwaren. Nodeloze opsmuk? Niet volgens de brouwerij zelf: het dient als ‘de lanceerbasis van een tornado van fijne koolzuurbellen’.

Maar daar houdt het bij Duvel niet op: voor hun ‘spirit infused’ bieren (die in rum- of whiskyvaten gerijpt zijn) hebben ze een speciale glazenlijn gecreëerd. Glazen zonder voet, maar met de speciale Duvelvorm behouden om het idee te bewaren dat je wel degelijk dat merk drinkt. Het uitschenken echter, gaat niet tot de rand. Zoals het bij rum en whisky hoort, vult men het glas niet verder dan half vol.

En dan hebben we nog een buitenbeentje: de plastic beker. Kunststof, zacht plastic, ieder zijn voorkeur, maar al te vaak heeft men geen keus. Wil je er een die je niet meteen kapot knijpt of eentje die je tenminste nog tussen je tanden kunt houden om te applaudisseren voor een optreden?

Afijn, laat u voor mij het glas maar zitten, het zit al in een glas..

Jeroen van Bommel

5 bieren die de moeite waard zijn om te laten staan

Waar we het de vorige keer nog hadden over ‘5 bieren die de moeite waard zijn om te laten liggen’ hebben we het deze keer over bieren om te laten staan. Niet dat ze smerig zijn, juist heel lekker, maar dit keer hebben we het over kleine flesjes met een kroonkurk en die bewaar je staand.
Bij deze onze tips.

1 Muifel brouwerij – Zuster Agatha

Dit prijswinnend bier is een quadrupel en daarmee eigenlijk al meteen geschikt om wat jaren te bewaren omdat het bier hoog in alcohol is en vaak donker van kleur. De brouwers omschrijven de smaak als die van fruit, krenten en licht gebrand mout. Door het bier even te bewaren is het zeer waarschijnlijk dat juist de zoete smaak toe zal nemen.

2 Westmalle – Tripel

Dit bier is waarschijnlijk door elke bierliefhebber een keer gedronken en niet onterecht. Deze klassieker is een stevige tripel met 9,5% alcohol en is wat scherp van smaak. In België is het onder liefhebbers dan ook niet ongewoon om een kratje Westmalle Tripel 2 tot 3 jaar te laten staan. Zelf hebben we dit ook uitgeprobeerd en het verschil is duidelijk merkbaar, het bier wordt wat zachter, maar is nog steeds vol van smaak.
Kleine tip: Aangezien Westmalle de THT op 2 jaar na botteldatum zet, weet je dat minimaal moet wachten tot de THT verstreken is.

Veilig in de kelder bij de andere bewaarbieren

3 Brouwerij de Molen – Hel en Verdoemenis

De Hel & Verdoemenis is op weg een moderne klassieker te worden. Bij brouwerij de Molen zijn ze bijzonder bedreven in het brouwen van imperial stouts, dat blijkt ook wel uit de vele prijzen die dit bier in de wacht heeft gesleept. Het is een bier met smaken van caramel, chocolade, koffie en port waardoor het een combinatie heeft van zoet en bitter. Wanneer je dit bier een paar jaar laat staan zal het bittere minder worden en het zoete de overhand krijgen.

4 Brouwerij van Honsebrouck – Kasteel Cuvée de Chateau

De brouwers van Honsebrouck hoef je niet te vertellen dat het rijpen van bier een goed idee is. De omschrijving van dit bier op hun website luidt namelijk: ‘Dit speciaalbier evenaart de smaak van een tien jaar gerijpte Kasteel Donker en doet denken aan porto.’ Mocht dit nog niet genoeg zijn voor je dan is dit bier ook gerust nog in de kelder te bewaren.

5 Brouwerij Wilderen – Cuvée Clarisse

Nog een cuvée in dit rijtje, dit keer een robijnrode barleywine. Het wordt wat saai, maar ook dit is een prijswinnend bier. In het bier proef je ook een zuurtje waardoor het ook wat weg heeft van een Vlaams bruin. Het zuurtje zal door het bewaren juist wat minder worden, maar daardoor zullen de andere smaken juist wat meer benadrukt worden.

De bieren hierboven zijn natuurlijk nu ook al erg lekker om te drinken, bovendien vergt het flink wat wilskracht of gewoon een hele grote voorraad om bier een paar jaar te laten rijpen. Mocht je een donkere koele plek over hebben in huis dan loont het echter zeker de moeite, probeer het eens en laat je overtuigen!

Jaap Mulders

Koninklijke score!

Steeds vaker zie je winkels en brouwerijen adverteren met Untappd scores, dan staat er naast de prijs bijvoorbeeld ook 3,92! of 4,11! Navraag bij bierwinkels leert dat bieren met een hoge score beter verkopen. Een bier met een hoge score lokt klanten naar de winkel en dat bier is vervolgens in no time uitverkocht. De keerzijde is dat het bier wat ernaast staat met een score van 3,5 haast niet meer te slijten is aan deze Untappdjagers. Maar wat zegt nu zo’n score? Is dit dan het summum, de heilige graal, de koning onder de bieren? Wij besloten eens de proef op de som te nemen en een bier te kopen met een score van 4,36, de King Sue!

King Sue

Bierliefhebbers zijn online op meerdere plekken te vinden, ook Facebook staat vol met groepen waar biergeeks/biersnobs/bierfluencers of zelfverklaarde bierprofessoren over elkaar heen buitelen. Wat opviel in deze groepen is dat het bier King Sue vaak voorbij komt. Bij het beschrijven komt men superlatieven tekort en moest het haast een orgastische beleving zijn aan de tekst af te lezen.
Het bier wat afkomstig is uit de Hawkeye State van de VS, Iowa, wordt gebrouwen door de Toppling Goliath Brewing Company. Een relatief jonge brouwerij uit 2009 met circa 40 bieren. King Sue is een van de paradepaardjes van deze brouwerij en heeft zelfs heuse merchandise. Aan naamsbekendheid bepaald geen gebrek

Wat zegt een hoge score?

Ratings zijn niet bepaald nieuw, we beoordelen haast alles wat we tegenkomen; hotels, restaurants, films en ga zo maar door. De praktijk leert echter ook dat deze beoordelingen niet altijd overeenkomen met je eigen beleving. Dus toen ik de King Sue tegenkwam bij een van onze klanten in Bergen op Zoom besloot ik een kleine test uit te voeren. Onopvallend ging ik een vriend en fervent double New England India Pale Ale liefhebber King Sue serveren. Zou dit bier met een score van 4,36 opvallen tussen concurrenten uit de regio?
Zou de hoge score ook de prijs van 9 euro rechtvaardigen?

Totaal onbetrouwbare test

Zo dat is alvast gezegd. Uiteraard is dit geen uitvoerig onderzoek wat wij hier doen, we hebben de King Sue naast 2 vergelijkbare concurrenten gezet en zijn gaan proeven. Voor mij bekend welke bieren het zijn, voor vriend Pieter een gezellig avondje bier drinken. Het doel van de test was dan ook simpel, zou Pieter bij het drinken van de King Sue enthousiast opkijken en enthousiast roepen dat dit een machtig mooi bier is?

Als eerste delen we een blikje van Van de Streek uit Utrecht. Pieter: “Ja, hier was ik aan toe, lekker zeg, echt wat je van een NEIPA verwacht.” Ook het tweede bier, dit keer van Frontaal uit Breda smaakte hem meer dan goed. Bij het inschenken van de King Sue moet ik mijn gezicht even in de plooi houden wanneer hij vraagt wat het voor bier is. “Oh, ik geloof een NEIPA uit Engeland of de VS”. Na zijn eerste slok volgt de vraag wat hij ervan vindt, ik zie hem namelijk niet enthousiast roepen dat dit een fantastisch bier is. Zijn rectie beperkt zich zelfs tot, “oh best prima, maar ik vond de vorige wel lekkerder.”
Kleine domper wel, dit was geen bier wat eruit sprong, dit was niet de beloofde heilige graal! Wellicht lag zelfs voor King Sue de verwachting wat hoog na zoveel positieve aandacht.

Jaap Mulders